چیزی که در جامعه امروزیِ ایرانشاهدِ آن هستیم این است که با سرعت تمام به سویِ گسستِ اجتماعی در حال حرکتیم؛گسستی که هویت هر فرد را درهم میشکند و تعاریفی نو از آن بهدست میدهد.
به زعم نگارنده یک سال زمانِ مناسبیبرای تحلیلِ وقایعی است که از دیماه سال گذشته تا الان به وقوع پیوستهاند؛ تکرارمشکلات و بعضاً ضریب پیدا کردن آنها میرفت تا انتظارها را برای کنشی هدفمندتر وکاراتر آماده کند، ولی رفته رفته رفتار قاطبه مردم به مثابه یک کل ، این باور رابه چالش کشید.
پذیرشِ هژمونیِ نظامِ سلطه و تن دادنبه اداره الیگارشیک توسط جامعه، فاجعهایست که با آن دست به گریبانیم؛ حتی گزارشهایخبری که اینروزها توسط رسانه دولتی پخش میشود گواهی است بر پیدایش یک ساختار"نو" در جامعه ایران، ساختاری که معضلات را خُرد کرده و آن را به آحادجامعه تسری میدهد، کاری که در گزارشهای تلویزیونی به بیانی دیگر آنهم به زبانمردم! برای همه پخش میشود و جملاتی نظیر این به زبان میآید و میگویند که :" خودمون به خودمون رحم نمیکنیم." یا "دلار اومده پایین ولی این مغازهدارجنساشو ارزون نکرده." این جملات شاید در نگاه اول درست باشد، اما تبعاتیدارد که فاجعهبار است.
این نوع مواجهه با معضلات و ریشهیابیِشانآنهم در کوچکترین عضو یک جامعه یعنی نفراتِ حاضر در کفِ خیابان، نشان از مقررکردن اساسنامهای نانوشته دارد که مارکس به زبانی سادهتر و جامع آن را اینطوربیان میدارد: " تمام مسائل زندگی را سرمایه تعیین میکند." این زندگیکه مارکس از آن حرف میزند، زیستی اجتماعی نیست، حتی زیست فرد و به ما هو فرد کهجمع آن اجتماع را تشکیل میدهد هم نیست بلکه زیستیاست که لازمه داشتن و بهرهمندشدن از آن وجود یک سرمایه است، یا به عبارتی ادامه حیاتِ فرد در دنیای مدرن منوطبه داشتن سرمایه است یا پا را فراتر گذاشته و در اینجا، شناسنامه هر فرد را برایشناختِ او "سرمایه"اش دانسته میشود، حال با این تعریف تعیناتِ بیشماریبرای سرمایه میتوان بر شمرد؛ جنگهای امروزه نیز منطبق بر این تعریفاند، جنگهاییکه در کشاکش سرمایه از این سو و آن سوی زمین شکل میگیرد و هژمونیهایی که نه بریک کشور بلکه بر دنیا مسلط هستند میتوانند تجارت را در زمینهای بزرگتری تجربهکنند، تجارت اعضاء بدن، اسلحه، انسان و. ، در دنیای فعلی هیچ محدودیتی برایتبدیل شدن چیزها به سرمایه وجود ندارد، دنیایی که روزگاری به خود مبارزینی مثلگرامشی را دید دیگر اینروزها حتی جا برای طبیعت خود هم ندارد و انسان امروز پایشرا هرجا گذاشته نابودی را به ارمغان آورده.
حال به با این اوصاف به ایران نگاهیبیاندازید، ایرانی که 40سال ذیل سایه جمهوری اسلامی تهای فاجعهآمیزی راتجربه کرده، بهعنوان مثال ت افزایش جمعیتی در دهه 60 که نه ربطی به تحریمداشت و نه عامل خارجی درآن دخیل بود را از نظر بگذرانید، ماحصل آن ت غلط چهرهاوردی را به همراه آورد؟ 13میلیون بیکار، چند میلیون جوان که در سن ازدواجهستند ولی مجرد باقی ماندهاند و دهها رویداد دیگر که هر روز در خروجی رسانههاقرار میگیرد.
بررسی پدیده " هایکی کوموری"ها در ژاپن میتواند به ما کمک کند تا ببینیم در آیندهای نه چندان دور چهچیزی در انتظارمان است؛ هایکی کورومی به افرادی اطلاق میشود که به واسطه عدمموفقیت در مسیر زندگی ( تحصیل، کار مناسب و.) از اجتماع کنارهگیری کرده و باپایینترین هزینه در گوشهای روزگار میگذرانند؛ این پدیده جمع کثیری از جوانان مارا نیز تهدید میکند و اگر وضعیت به همین منوال پیش برود و تصمیمگیریهای کلان بهسبک تصمیمگیریهایِ بچهگانه دهه 60 ادامه پیدا کند با وضعیتی بدتر از وضعیت کشورژاپن روبرو خواهیم بود.
این درحالیست که وضعیت جمعیتِ شاغلکشورمان نیز بهتر از وضعیت بیکاران نیست، تنها تفاوت این قشر با جمعیت بیکارداشتن خانه شخصی و بعضا یک وسیله نقلیه است درحالیکه این قشر برای حفظ شرایطی کهبهدست آوردهاند مجبورند در طول روز بهصورت میانگین 12الی 14 ساعت درگیر کارباشند تا بتوانند جایگاه خود را در بازار کار استوار نگاه دارند، حال آیا اینافراد طعمِ زندگی به آن معنای قُدَمایی که سراغ داریم را خواهند چشید؟ مسلما خیر،فقط کافیست جوانان دهه 60 را در نظر بگیرید که در چه سنی قادر به تشکیل خانوادهخواهند شد و در چه سنی اولین فرزندشان به دنیا خواهد آمد؛ اکثر متولدین این دهه باسنی بیش از 30سال ازدواج کردهاند و به طور میانگین در سنی بالای 35 سال اولینفرزندشان را به دنیا آوردهاند؛ با این تفاسیر واژهی خانواده بیمعنا میشود مگردر موارد معدود و همه برای پیشرفت و افزایش سرمایه خود فقط و فقط "کار"میکنند به همین سبب میتوان به آنانی که حتی شاغل هستند هایکی کورمی گفت که تنهاچند ساعت با اعضا خانواده سپری میکنند و خانه به مثابه یک خوابگاه برای آنان معناپیدا میکند؛ این روندی است که جامعه ایرانی (به ویژه جامعه شهری) به سرعت به سویآن پیش میرود و عواقبی سخت و جبران ناپذیر در انتظارمان است.
درباره این سایت